OHAL kamu personelini nasıl etkileyecek?

OHAL'in mevzuat dayanağı nedir?

OHAL Anayasa'nın 120. maddesine göre ilan edildi. Bu madde, MGK tavsiyesi üzerine, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kuruluna olağanüstü hal ilan etme yetkisi tanıyor. Bu maddeye bianen OHAL ilan edildi. Anayasa'da belirtilen OHAL uygulamasının ayrıntıları 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanununda gösterilmiştir.

OHAL boyunca ne yapılacak?

OHAL boyunca, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunun KHK (kanun hükmünde kararname) çıkarma yetkisi bulunuyor. Anayasa, KHK'ların TBMM'ye sunulmasını öngürmüşse de genel olarak bu yol takip edilmemekte, KHK'lar Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmektedir. 2011 yılında çıkarılan KHK'lar da Meclise gelmemişti.

OHAL boyunca çıkarılacak KHK'lar her konuda olabilir mi?

Sadece olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda KHK çıkarılabilmektedir. Yani her konuda KHK çıkarılamamaktadır. Anayasa'nın 121/3 maddesinin amir hükmü bu şekildedir.

OHAL süresince çıkarılacak KHK'ların iptali için AYM'de dava açılabilir mi?

Anayasa'nın 148. maddesi " Ancak, olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz." şeklindedir. Dolaysıyla dava açılamayacaktır.

OHAL memurları nasıl etkileyecektir?

FETÖ terör örgütüyle mücadeleyi zayıflatan 657 sayılı Kanunun iş güvencesi maddesinin FETÖ mensupları için uygulanmaması kararı alınabilir. Kamu personeli için alınacak tedbirlerin tümü terörle mücadele bağlamında olacaktır. Zaten Cumhurbaşkanı Erdoğan'da bu konuya dikkat çekmiştir.

OHAL Kanununun 32. maddesi uyarınca; verilen görevleri yapmayan, verilen tedbirleri almayan memurlara Valiler direkt olarak, memuriyetten çıkarma ve kademe haricindeki, uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını verebilecektir. Ancak bu düzenleme Valilerin yetkisi içindir. 657 sayılı Kanunun 125/E bendinde "...olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmamak," memurluktan ihraç sebepleri arasında gösterilmiştir.

OHAL, terörle mücadele için çıkarılmıştır. OHAL süresince çıkarılacak bir KHK ile veya bölge valilerin vereceği bir kararla tayin ve nakillerin durdurulması mümkündür. Ancak bunun kapsamının suça bulaşsın bulaşmasın tüm memurlar olacağını düşünmüyoruz.

Olağanüstü hal süresince bir memur istifa edebilir. Ancak, istifa edecek memur yerine atanacaklar gelip işe başlamadıkça görevlerini bırakamazlar. Bu kurala aykırı hareket edip, yani yerine gelen kişi göreve başlamadan istifa edip gidenler bir daha memurluğa geri dönemez.

Valilerin verdikleri kararlara karşı dava açılabilecek mi?

OHAL Kanununun 33. maddesi şu şekildedir: "Bu Kanun ile İçişleri Bakanına, Olağanüstü Hal Bölge Valisine, il valilerine tanınan yetkilerin kullanılması ile ilgili idari işlemlere karşı açılacak davalarda, yürütmenin durdurulmasınakarar verilemez."

Bu maddeye göre valilerin kararlarına karşı idari yargıda yürütmeyi durdurma istemli dava açılmayacak ama esastan iptal davası açılabilecektir.

657 sayılı Kanunda, olağanüstü hale ilişkin olarak yer alan maddeleri bir arada yayımlıyoruz.

Atamalarda görev yerine hareket ve işe başlama süresi:
Madde 62 - İlk defa veya yeniden veyahut yer değiştirme suretiyle;
a) Aynı yerdeki görevlere atananlar atama emirlerinin kendilerine tebliğ gününü,
b) Başka yerdeki görevlere atananlar, atama emirlerinin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde o yere hareket ederek belli yol süresini,
İzleyen iş günü içinde işe başlamak zorundadırlar. Savaş ve olağanüstü hallerde bu süre Bakanlar Kurulu Kararı ile kısaltılabilir.

Yer değiştirme suretiyle atanma:
Madde 72 - Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmalar; hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiye'nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır.
Yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır. Yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi memurun atandığı yerde eşinin atanacağı teşkilatın bulunmaması ya da teşkilatı olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görev bulunmaması ve ilgilinin de talebi halinde, bu personele eşinin görev süresi ile sınırlı olmak üzere aşağıdaki şartlarda izin verilebilir.
Bu suretle izin verilenlere, aylık ve diğer ödemelerine karşılık olarak, aylık (taban ve kıdem aylığı dahil), ek gösterge, zam ve tazminatlarının kanuni kesintiler düşüldükten sonraki net miktarının, eşleri;
a) Olağanüstü Hal Bölgesine dahil illerle bu illere mücavir olarak belirlenen illerde görevli olanlara %60'ı,
b) Kalkınmada 1 inci derecede öncelikli yörelerde görevli olanlara %50'si,
c) Kalkınmada 2 nci derecede öncelikli yörelerde görevli olanlara %25'i, kurumlarınca kadro tasarrufundan ödenir.
Eşleri diğer yörelerde görevli olanlar ise ücretsiz izinli sayılır.

Olağanüstü yönetim hallerinde çekilme usulü:
Madde 96 - Olağanüstü hal, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hallerinde veya genel hayata müessir afetlere uğrayan yerlerdeki Devlet Memurları yerine atanacaklar gelip işe başlamadıkça görevlerini bırakamazlar.

Aylıksız izin:
Madde 108 - 
E) Memura, yıllık izinde esas alınan süreler itibarıyla beş hizmet yılını tamamlamış olması ve isteği halinde memuriyeti boyunca ve en fazla iki defada kullanılmak üzere, toplam bir yıla kadar aylıksız izin verilebilir. Ancak,sıkıyönetim, olağanüstü hal veya genel hayata müessir afet hali ilan edilen bölgelere 72 nci madde gereğince belli bir süre görev yapmak üzere zorunlu olarak sürekli görevle atananlar hakkında bu bölgelerdeki görev süreleri içinde bu fıkra hükmü uygulanmaz.

Disiplin cezalarının çeşitleri ile ceza uygulanacak fiil ve haller:
Madde 125 - Devlet memurlarına verilecek disiplin cezaları ile her bir disiplin cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:
E - Devlet memurluğundan çıkarma : Bir daha Devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarmaktır.
e) Savaş, olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmamak,

Zam ve tazminatlar
Madde 152 - II - Tazminatlar:
Görevin önem, sorumluluk ve niteliği, görev yerinin özelliği, hizmet süresi, kadro ünvan ve derecesi ve eğitim seviyesi gibi hususlar gözönüne alınarak bu Kanunda belirtilen en yüksek Devlet Memuru aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarının,
E) MÜLKİ İDARE AMİRLİĞİ ÖZEL HİZMET TAZMİNATI
Mülki idare amirliği sınıfına dahil kadrolarda bulunanlardan;
a) Müsteşar için %345'ine,
b) Olağanüstü Hal Bölge Valisi, İl Valileri ve Emniyet Genel Müdürü (Vali) için %335 ine,
kadar, bu nispetleri aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca belirlenecek esas, ölçü ve nispetler dahilinde yukarıdaki tazminatlar ödenir.

Fazla çalışma ücreti:
Madde 178 - A) 99 ve 100 üncü maddeler hükümleri uyarınca tespit olunan günlük çalışma saatleri dışında;
a) Salgın hastalık ve tabii afetler gibi olağanüstü hallerin olması (Bu hallerin devamı süresince),
b) Fabrika, atelye, şantiye, işletme gibi yerlerde İş Kanununa tabi olarak işçi çalıştıran kurumlarca hizmetin gereği olarak işçi ile birlikte çalışma saatleri ve günü dışında çalışmanın zorunlu bulunması,
hallerine münhasır olmak üzere, yapılan fazla çalışmalar ücretle karşılanır.
Yukarıda sayılan hallerde yaptırılacak fazla çalışmanın süresi ve saat başına ödenecek ücret Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenir.

375 sayılı KHK'da, olağanüstü hale ilişkin olarak yer alan maddeler

Madde 28 - Sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan edilen bölgeler veya Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıklarınca müştereken belirlenecek kritik yörelerde özel harekat ve operasyon timi olarak görev yapan; Emniyet Genel Müdürlüğü emniyet hizmetleri sınıfı kadrolarında bulunanlar ile sözleşmeli uçuş personeline, subay, astsubay, , uzman jandarma, uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş ve erlere ve operasyonları fiilen sevk ve idare eden karargah ve bürolardan bu fıkra uyarınca alınacak Başbakan onayında belirtilenlerde görevlendirilen personele 9000, erbaş ve erlere 4500 gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak aylık tutarı geçmemek üzere, fiilen görev yapıldığı sürece ve bu süre ile orantılı olarak ek tazminat, (B) fıkrasında yer alan tazminata ilave olarak ayrıca ödenir.

B) Mahalli idareler ile bunlara bağlı kuruluşlarda çalışanlar hariç,657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu,3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu,2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa tabi personel ile Türk Silahlı Kuvvetleri ve Emniyet Genel Müdürlüğünde görevli sözleşmeli personel Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığında görevli kadro karşılığı sözleşmeli personel ve geçici köy korucularından; Olağanüstü Hal Bölgesi ve mücavir iller ile İçişleri Bakanlığının görüşü ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Başbakan onayı ile belirlenecek diğer illerde görevli olanlara her yıl bütçe kanunlarında gösterilen miktarı geçmemek üzere aylık ek tazminat ödenebilir.

memurlar.net